Den Helder
Y
Volgens oude kaarten lag omstreeks het
ar 1100 de noordelijke grens van het vaste
nd van Noord-Holland ongeveer ter hoogte
an het tegenwoordige Schagen. Het aaneen
sloten kustgebied, dat in vroeger eeuwen
rarboven werd aangetroffen, is tengevolge
an natuurrampen op verschillende plaatsen
ioorbroken. Het land dat vroeger door de
Juinen tegen de zee beschermd was, werd
daardoor bij hoog water door de zee over-
ïroomd. Te midden van schorgronden, la-
en enkele hoger gelegen eilanden. Huisdui
nen o.a. werd in het begin van de 17e eeuw
door de Van Oldenbarneveltsdijk met Cal-
antsoog verbonden. Ten noorden van het
dorp Huisduinen ontstond omstreeks 1500
het dorpje Den Helder.
De naam "Den Helder" is een typisch
voorbeeld van de zg. "Heinamen". Het
woord "Hel" duidt iets aan, dat ten noorden
van een bepaalde plaats is gelegen. Het oor
spronkelijke "Helder" was gelegen ten noor
den van Huisduinen. Huisduinen en Den Hel
der waren beide vissersdorpen, waar in de
18e eeuw talrijke "commandeurs" van wal
visvaarders woonden. Deze dorpen, door de
zee geteisterd, moesten landinwaarts worden
herbouwd. In de tweede helft der 18e eeuw
werd ter vervanging van de onbetrouwbare
wierdijk langs het Marsdiep de Helderse zee
wering gelegd. In één van de kreken, welke
de schorgronden doorsneden, vonden vroe
ger de koopvaarders die op Amsterdam
voeren, een veilige ligplaats. Ook oorlogs
schepen wierpen hier het anker uit. In 1781
werd deze kreek, het Nieuwediep, bestemd
tot oorlogshaven. Langs de westzijde van de
ze haven werd een maritiem etablissement
met Rijkswerf aangelegd (1827), dat de
naam Willemsoord draagt. (Den Helder
wordt dikwijls Nieuwediep genoemd en ook
de naam Willemsoord wordt wel gebezigd.)
Tijdens het Napoleontische bewind werd
Den Helder tot een der sterkste vestingen
van West Europa gemaakt. Deze vesting
droeg dan ook lange jaren de naam "het Gi
braltar van het Noorden". In 1799 werd Den
Helder door Engelse en Russische troepen
bezet, welke zich, na de nederlaag van hun
legers nabij Castricum, uit Noord-Holland
moesten terugtrekken. De inscheping ge
schiedde in Den Helder. Tussen 17 novem
ber 1813 en 5 mei 1814 verkeerde de stad in
staat van beleg. De vesting werd door Ver-
