Bij het vallen van de avondschemering, vier uur na de capitulatie, naderen Duitse
Stuka's Den Helder, die een uur lang in hels gierende duikvluchten hun dodelijke
bommenlast uitwerpen over de stad, die overvol is van militairen, die niets tot tegen
weer mogen ondernemen.
De wapenstilstand is gesloten. De stad telt haar eerste verliezen. Haar oorlogsvloot
is enige uren vóór de capitulatie uitgevaren in de richting van Engeland om de
strijd tegen de vijand voort te zetten.
Duitse soldaten en matrozen komen voor 5 jaren bezit van de stad nemen. Haar
haven, haar verdedigingswerken en maritieme inrichtingen zijn doelwit geworden
van de geallieerde luchtmacht. Rampspoedig is de nacht van 24 op 25 Juni 1940. Zij
begint met een geallieerde luchtaanval op de Rijkswerf. Na afloop daarvan volgt
een luchtbombardement van Duitse zijde, dat tegen de stad is gericht en dat duurt van
Helden der Zeeplein en oud Den Helder na de Oorlog 1940-1945
12 uur tot half 4 in de nacht. Overal woedden branden, de ellende was groot, het
overgrote deel der bevolking vluchtte in panische angst, velen om vóór de bevrijding
niet terug te keren. Die prachtige zomerse nacht was erger dan de Allerheiligen
vloed in 1170, waarbij de dorpen Helder en Huisduinen door de zee verzwolgen wer
den, In deze Teutoonse nacht wist men niet waar de dood loerde.
117 Luchtaanvallen zijn op Den Helder uitgevoerd; van de 9700 huizen, die de ge
meente bij het begin van de oorlog telde zijn er ruim 2000 door brand, bominslag
of sloping op last van de Duitsers vernield. De oorsprong van de stad, het oude
Helder werd geheel gesloopt.
De bevolking in 1940 naar elders gevlucht of voor zover door nood gedwongen
langzamerhand teruggekeerd later geëvacueerd, leefde jarenlang verstoken van
eigen huis en huisraad. Zij leed bovendien grote materiële schade die niet vergoed
werd. Meer dan 33.000 inwoners telt de gemeente nu en dat terwijl een groot deel
van de woningvoorraad verloren ging. Daardoor moeten velen, die met verlangen
blijven uitzien naar het ogenblik, waarop zij naar hun woonplaats, die zij gedwongen
moesten verlaten, zullen kunnen terugkeren, worden teleurgesteld.
Het had de schijn, gedurende de eerste jaren na de bevrijding, dat Den Helder voor
de marine haar betekenis had verloren. Verschillende marine-onderdelen werden
over het land verspreid. Wonderlijk genoeg werden er op het land kampementen in
gericht voor de bemanningen van de vloot en werden in de oorlogshaven Den Helder
een fort met kazernes in gebruik genomen voor het onderbrengen van landverraders.
Na een bijna driejarig tijdvak hebben deze lieden hun verblijf in deze gemeente thans
154
